نظریه اقتصاد سیاسی و پژوهش های ارتباطاتی

وینسنت مسکو و دیوید لوین

این مقاله با ارائه تعریفی از رویکرد اقتصاد سیاسی کار خود را شروع کرده و پس از معرفی ویژگی های بنیادی آن به توصیف مکاتب فکری اصلی این رویکرد می پردازد. در ادامه، این مطلب مورد بررسی قرار می گیرد که محققان ارتباطات در اخذ کدام چارچوب نظری به انجام پژوهش در زمینه رسانه های توده ای و تکنولوژی های اطلاعاتی پرداخته اند. در این قسمت سعی بر این است که مشخص شود در رویکردهای پژوهشی بکارگرفته شده در آمریکای شمالی، اروپا، و جهان سوم بر چه چیزهای تاکید شده است. موضوع بعدی که این مقاله به آن می پردازد، توصیف فرآیند بازاندیشی در اقتصاد سیاسی ارتباطات است که با ارائه پیشنهادهایی در زمینه فرضیه های فلسفی این رویکرد همراه است. این مقاله رویکردی در دانش را جستجو می کند که هم واقعیت مفاهیم و مشاهدات را بپذیرد و هم در رد این دیدگاه بکوشد که همه تبیین ها قابل تلخیص به یک علت اساسی نظیر اقتصاد یا فرهنگ هستند. بازاندیشی در اقتصاد رسانه ای همچنین تاکید ویژه ای بر تغییر اجتماعی، فرآیندهای اجتماعی و روابط اجتماعی دارد و از این لحاظ نیز در نقطه مقابل دیدگاه سنتی قرار می گیرد که نقطه عزیمت خود را ساختارها و نهاد های اجتماعی قرار می دهد. >>>

بررسی رابطه استفاده از اینترنت و هویت دینی کاربران

پژوهشگر: مجتبی عباسی قادی

این تحقیق، درصدد شناسایی و رابطه استفاده از اینترنت و هویت دینی کاربران است. از این منظر، گزارش این تحقیق ضمن مروری که بر فضای مفهومی موضوع دارد؛ از رویکردی تلفیقی که برگرفته از تئوری های استفاده و خشنودی، کاشت یا پرورش و تئوری ساخت یابی گیدنز می باشد، برای تبیین پدیده مذکور بهره گرفته، و با عنایت به فرضیاتی که از این تئوری ها با توجه به ویژگی جامعه آماری مورد مطالعه أخذ کرده است، به شناسایی رابطه استفاده از اینترنت و هویت دینی کاربران پرداخته است. >>>

شهروندی در عصر فناوریهای نوین ارتباطی

آیا تا کنون به این نکته فکر کرده اید که فناوریهای ارتباطی در زمینه های مختلف چه پیامدهایی خواهند داشت؟ بدون تردید فناوریهای نوین ارتباطی در عرصه های مختلف اثرات عمیق و متفاوتی دارند. در عرصه خبر، رسانه های خبری این امکان را فراهم می کنند که مردم عادی، تولید کنندگان حرفه ای رسانه ها را به چالش کشند. در این شرایط چه بسیار دیده ایم که خبرهای جدید و تصاویر جدید خبری در وبلاگها سریع تر و در برخی موارد کاملتر از رسانه های خبری رسمی منتشر می شوند. نمونه این تولیدات در وقایع روز دنیا از سونامی اندونزی تا وقایع سیاسی اقصی نقاط دنیا دیده می شود. از سوی دیگر حضور گسترده وبلاگ نویسان در ارائه خبر، خودخواهی های ناشی از اقتصاد سیاسی و یا ایدئولوژیک رسانه های خبری را محدود می کند و از این طریق آنها همواره سایه سنگین اطلاع رسان های گسترده مردمی را حس می کنند. امکانات عصر جدید ارتباطی سبب می شوند تا همه شهروندان «به اصطلاح» غیر متخصص عصر دیجیتال هر آنچه را که خود می خواهند با صوت و متن و تصویر منتشر کنند و توانایی مشارکت فعال آنها در عرصه اجتماعی را بیش از پیش تقویت نموده است. این به معنای «توانمند سازی ارتباطی» و ارتقاء سطح مشارکت اجتماعی مردم از طریق تسهیل دسترسی آنها به امکان انتشار افکار و عقاید و نگاه های شخصی شان به مسایل پیرامونی است. این توانمند سازی و در واقع شکل گیری شرایط جدید، باز تعریف رابطه دولت، شهروندان و رسانه ها را لازم و ضروری می سازد. جریانی که در فضای جدید و مجازی شکل گرفته به دور از فشارهای  جهان واقعی است. این فضا در واقع بیرون از اراده و کنترل دولت شکل می گیرد و اگر چه دولت همواره در پی کنترل آن با استفاده از شیوه های متفاوت است اما کسانی که درک درستی از جهان جدید داشته و به ابزار آن مسلط اند به خوبی می دانند که این فضا غیر قابل کنترل است. فضای رسانه ای جدید به شدت متمایل به تکثر، چند صدایی و کنترل ناپذیری دارد. مطالب منتشره در این شرایط نه بر پایه باید ها و نبایدهای نظام سیاسی بلکه بر اساس خواستهای متنوع مردمی است و چنانچه حکومتی از درک این شرایط عاجز باشد در سیاستهای خود در عرصه های مختلف محکوم به شکست است.

گرایش به روزنامه‌های آنلاین رو به افزایش است

 نگرانی در مورد تلف‌شدن یکی به نفع رشد دیگری در حال کاهش یافتن است، چرا که سردبیران این امر را تصدیق می‌کنند که محتوای آنلاین و آفلاین ماهیتی مکمل هم دارند.>>>

گزارش نشست: رادیو؛ گذشته، حال و آینده

نشست «رادیو: گذشته، حال و آینده » پنجم تیر ماه  به همت انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات و با همکاری معاونت صدای جمهوری اسلامی در تالار دکتر شریعتی دانشگاه تهران برگزار شد. سخنرانان همایش: دکتر حسن خجسته، دکتر مهدی منتظر قائم، دکتر مهدی محسنیان راد، دکتر شهرام گیل آبادی، علی‌اکبر قاضی زاده و دکتر محمد سلطانی فر بودند. >>>

 

رسانه لباس

در علم ارتباطات، رسانه اصطلاحاْ به وسیله ای گفته می شود که حامل «پیام» باشد.  لباس دارای دو کارکرد است: ۱) پوشش ۲) رسانه ای برای اطلاع رسانی(فرستنده+رسانه+پیام+ گیرنده). به نظر می رسد متناسب با زمان،‌ سطح درآمد و طبقه اجتماعی، فرهنگ، سن و برخی متغیر های دیگر، اهمیت کارکرد دوم لباس برای برخی افراد افزایش می یابد. ما با لباس خود همواره با دیگران ارتباط برقرا می کنیم. دیگران بر مبنای لباس راجع به شخصیت ما، طبقه اجتماعی ما، تحصیلات ما، روحیات ما، و بسیاری دیگر از حالات و ابعاد شخصیتی ما قضاوت خواهند داشت. در بسیاری از مواقع، لباس ها ماهیت صنفی و طبقه ای هم پیدا کرده اند. مانند لباس روحانیون، لباس کارگران، لباس اشراف،‌ لباس ورزشکارن، لباس دانش آموزان، لباس پزشکان ... از سوی دیگر ما همواره سعی می کنیم تا برای هر موضوع،‌ مکان،‌ زمان و هر مناسبتی از لباس خاص و متناسب با آن استفاده کنیم زیرا می دانیم باید بین «پیام لباسمان» و موضوع محل حضورمان (محیط ارتباطی) تناسب و سنخیت وجود داشته باشد. تا بینندگان ما، درک درست یا بهتری از ما داشته باشند. این مساله برای خیلی از ما اهمیت اساسی دارد. این را هم باید توجه داشت که بسیاری از افراد به لباس به عنوان رسانه نگاه نکرده و توجه جدی به آن نمی کنند. اما این رسانه، چه بخواهیم و چه نخواهیم به اطلاع رسانی در باره ما می پردازد و دیگران بر مبنای اطلاعات دریافتی از وضع ظاهر ما (لباس و آرایش سر و صورت) از ما قضاوتی اولیه داشته و آن را مبنای نوع و سطح ارتباط با ما قرار می دهند. مد لباس و گرایش به لباس های مد روز نیز از همین زاویه قابل تحلیل است. از این طریق، با استفاده از لباس های مد شده، تلاش می کنیم خود را افرادی به روز، شاد و سرزنده و همراه با جمع معرفی کنیم. در بسیاری از موارد پیام لباس به خود ما هم می رسد و خود نیز پیام لباس را دریافت می کنیم. خیلی وقت ها از بعضی ها می شنویم که می گویند، این لباس روحیه ام را خسته کرده است! یا اینکه از پوشیدن این لباس احساس شادی یا اعتماد به نفس بیشتری می کنم. بنابر این می توان گفت هرگز نمی توان از اهمیت اطلاع رسانی لباس غافل بود.

زبان شناسی اجتماعی

مناسب ترین تعریف زبان شناسی اجتماعی مدرن، تعریفی دوسویه است؛ بررسی زبان در بافت اجتماعی آن و بررسی زندگی اجتماعی از منظر زبان شناسی.>>>

آنچه همه‌روزنامه‌نگاران باید بدانند

دکتر حسن نمک‌دوست

کسانی که با ادبیات روزنامه‌نگاری حرفه‌ای آشنایند می‌دانند که اصطلاح «استقلال حقوقی حرفه روزنامه‌نگاری» را پیش از همه دکتر کاظم معتمدنژاد به کار برده‌اند. >>>

اس.ام.اس و نیاز های ارتباطی و اطلاعاتی

اگر به فرایندهای ارتباطی زندگی روزمره خود توجه کنیم به راحتی می توان  اس.ام.اس را یک جریان نو، رایج و جذاب دانست. این امکان ارتباطی از چند جهت حائز اهمیت و توجه است. اینکه چرا با سرعت بسیار زیادی اینقدر رواج یافته؟ افراد گروه های سنی مختلف چه اس.ام.اس ـ هایی ارسال می کنند؟  و چرا در برخی حوزه ها و موضوع ها بیشتر رواج دارد؟ اثرات فرهنگی، سیاسی، و اجتماعی اس.ام.اس چیست؟ در بسیاری موارد دیده شده که اس.ام.اس ـ ها نا گفتنی ها را برخی حوزه های خاص بیان می دارند. این حوزه ها چه ویژگی هایی دارند که اس.ام.اس ـ ها بر آنها متمرکز می شوند؟ آیا می توان اس.ام.اس را «رسانه جایگزین» در حوزه هایی که رسانه ها ی سنتی نتوانستتند به ایفای درست نقش و کارد شان بپردازند، دانست؟ یا آنکه آنرا فقط رسانه ای بدون کنترل بنامیم؟ مردم ما چقدر سابقه کار (تولید و مصرف) با رسانه های بدون کنترل یا آزاد را دارند؟ شاید بتوان مطالب اس.ام.اس ـ ها را به انواع مطالب سیاسی، دینی،شخصی، سکسی و‌ خبری تقسیم کرد.  بسیاری از این مطالب به هر حال به زبان طنز تنظیم و ارسال می شوند. تا از این طریق جذابیت آنها افزایش یابد. طنز سیاسی به عنوان ابزاری برای مبارزه با سیاستمداران و جناح های سیاسی ای که مخالف آن هستیم، طنز اجتماعی بر مبنای لطیفه های مربوط به اقوام مختلف، طنز های سکسی بر مبنای گفتن آنچه که شاید به زبان شفاهی شرم گفتن آن را داریم و یا حتی ناشی از مشکلات زیادی که در روابط زنان و مردان ایجاد شده و نیازمند باز تعریف است،‌ و متاسفانه طنز های دینی. بسیاری از این مطالب خیلی سریع زبانزد خاص و عام می شوند و چنانچه احیانا از آن بی اطلاع باشیم چه بسا برخی مناسبات ارتباطی رودررو را نتوانیم درک کنیم. ( مانند مورد اخیر «خطرناک است حسن!» که در بسیاری موارد وارد مناسبات ارتباطات شفاهی شده است. ) چرا که اس.ام.اس به معنای واقعی « رسانه ای  توده ای» است. هم در تولید و هم در مصرف. این ویژگی خود بر اهمیت و قدرت تاثیر گذاری آنها موثر است. اس.ام.اس ها در هر زمینه و موضوعی که باشند نیازهای ارتباطی و اطلاعاتی ما را در آن حوزه نشان می دهند و از این نظر می توانند شاخص یک چالش یا‌ یک مشکل ارتباطی و اطلاعاتی باشند و‌  علت رواج و جذابیت آن را می باید در توانایی آنها در رفع خلاء، نیاز و یا مشکلات ارتباطی و اطلاع رسانی موجود در آن حوزه یا موضوع خاص جستجو کرد کارکردی که به رفع آن نیاز و مشکل و در نتیجه خشنودی و احساس رضایت ناشی از آن می انجامد. برای این منظور ابتدا نیازمند یک بررسی تحلیل محتوایی از اس. ام. اس ـ ها هستیم و متعاقب آن رفتار شناسی کاربران اس.ام.اس. جا دارد که این شیوه مهم ارتباطی مورد بررسی بیشتر و تحقیق جدی و علمی قرار گیرد. 

سلام به همه دوستان

با سلام خدمت همه دوستان. مدتی به دلیل مسافرت و گرفتاری نتوانستم از مطالب دوستان استفاده و ضمنا مطالب جدیدی در وبلاگ عرضه کنم. فعلا با رفع موقت گرفتاری ها آمده ام.